لنگرگاهی در شن روان

یکی از نفرت ‌انگیزترین سفسطه‌های بشر این است که رنج موجب تعالی می‌شود که رنج، گامی است در مسیر وارستگی یا رستگاری. اما رنج و مرگ ایزابل نه برای او، نه برای ما و نه برای جهان، فایده‌ای نداشت. تنها پیامد مهم رنج و عذاب ایزابل مرگ اوست. ما هیچ درسی که ارزش آموختن داشته باشد نیاموختیم و هیچ تجربه‌ای که سودی به کسی برساند کسب نکردیم. شک ندارم که هرگز جایی بهتر از آغوش تری کنار الا یا سینه‌ی من برای او وجود نداشته. ایزابل که رفت من و تری با دریا دریا عشقی که دیگر توان ابرازش را نداشتیم باقی ماندیم. وقتی که پیش‌تر صرف او می کردیم، حالا برایمان زیادی بود. چاره‌ای نداشتیم جز زندگی درون خلایی که فقط حضور ایزابل پرش می‌کرد. غیاب ماندگار ایزابل، حالا یکی از اندام‌های بدن ماست؛ اندامی که تنها کارکردش ترشح پیوسه‌ی اندوه است.

سوگوارم که سوگ نه چیزی به من می‌آموزد و نه یک گام در وادی درک طبیعت به پیشم می‌برد.

صبر پیشه کن ليليان، فقط صبر پیشه کن وقتی راهی به حریم آن کل پیدا کنی و آن جا پذیرفته شوی شکوهمندانه استقلال و استغنای راستینت را جشن خواهی گرفت. آنگاه برای دیگران آغوش امن‌تری خواهی گشود و توانت برای محافظت از آنها درست به اندازه‌ای که خودت فقدان امنیت و محافظت را حس می‌کنی بیشتر خواهد شد. درست همین گوشه‌نشینی و انزوایی چنین بی‌رحمانه اسیرش شده‌ای قادرت می‌کند تا بی‌کسی و تنهایی دیگران را تسکین دهی و خیلی زود در می‌یابی، مشقتی که تجربه کرده‌ای سنجه‌ای جدید برای هستیان و معیاری نو برای رنج و تاب و توانت ساخته است.

سوگ جشن بزرگداشت عشق بود. آنهایی که می‌توانستند سوگ واقعی را حس کنند، خوش‌اقبال بودند که کسی را دوست داشته‌اند.

«بالاخره هشتادوهشت سالش بود» خونم را به جوش میآورد چون سن و سال هیچ ربطی به سوگ ندارد؛ موضوع این نیست که چندساله بوده، این است که چقدر عزیز بوده.
دوستی قدیمی نوشته «اتفاقی است که افتاده، زندگی اش را گرامی بدار» آتش میگیرم. چه آسان می شود درباره ی قطعیت مرگ برای دیگران موعظه کرد، آن هم وقتی همین قطعیت مرگ است که آدم را عذاب میدهد. وقتی یادم می‌آید در گذشته به دوستان سوگوارم چه حرف هایی زده ام چندشم می شود. مدام می‌گفتم آرامش رو توی خاطراتت پیدا کن. حالا می بینم خاطراتم به جای تسکین زخم دردناکی به جانم
می‌زنند که می‌گوید این همان چیزی است که برای همیشه از دستش داده‌ای. فقط «متاسفم» ساده شبیه زخم زدن عمدی نیست چون با وجود پیش‌پاافتادگی‌اش، حکم قطعی‌ای نمی‌دهد. کلمه‌ی «اندو» در زبان ما ایگبوها از متاسفم هم تسلی‌بخش‌تر است. معنی اش همان «متأسفم» است اما بار ماوراء الطبيعي هم دارد.

از همدردی‌ها و تسلیت‌ها رو می‌گردانم. آدم‌ها مهربان اند. آدم‌ها قصد بدی ندارند. اما دانستن این ها باعث نمی‌شود کلمه هایشان کمتر دلم را بخراشند. «درگذشت پدرتان». درگذشت. نیجریه‌ای ها زیاد از این کلمه استفاده می‌کنند اما برای من تداعی‌های تیره و تاری دارد. «روحش آسوده است» تسلایم نمی‌دهد و نیش دردناکی در خودش دارد. چون توی اتاقش در خانه مان در آبا هم می‌شد آسوده باشد. پنکه هوای گرم اتاق را می‌چرخاند. روی تختش روزنامه‌های تاخورده، کتاب سودوکو، یک اعلامیه‌ی قدیمی خاکسپاری، سالنامه‌ی شوالیه های مولومبای قدیس و کیسه‌ای پر از دارو پخش و پلا بودند و همین‌طور دفترچه‌های دقیق خط‌کشی شده‌اش که هر چه می‌خورد در آنها یادداشت می‌کرد. وقایع‌نگاری یک بیمار دیابتی. جای بهتری رفته به شکل تکان‌دهنده‌ای گستاخانه است و ته رنگی از ناجور بودن دارد. شما از کجا می دانید جای بهتری رفته؟ من داغ‌دیده برای دانستنش محرم تر نیستم؟ واقعاً باید از شما بشنوم جای بهتری رفته؟